ابزار پشتیبان تصمیم‌گیری به‌منظور تعیین الگوی مکانی بهینه اقدامات آبخیزداری (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد طالقان)

اقدامات آبخیزداری شامل ایجاد، بهبود و حفاظت پوشش گیاهی با هدف کاهش رواناب سطحی در سطح حوزه­های آبخیز صورت می­گیرد. پیشنهاد اقدامات آبخیزداری در مقیاس حوزه آبخیز نیازمند توازن بین مسائل مالی و هیدرولوژیک از طریق استفاده از روش­های بهینه­سازی است. در این پژوهش یک سامانه پشتیبان تصمیم­گیری (SWAT-GA) با هدف بهینه­سازی محل اجرای اقدامات مدیریتی آبخیزداری شامل بهبود پوشش گیاهی مراتع به­منظور کاهش حداقل 10، 15، 20 و 25 درصد رواناب سطحی، ایجاد شده است. این سامانه تصمیم­گیری به­صورت هم­زمان به­دنبال حداقل نمودن هزینه اجرای اقدامات پیشنهادی در حوزه آبخیز می­باشد. این سامانه برای شبیه­سازی رواناب و اثر اقدامات آبخیزداری در سطح حوزه آبخیز از مدل هیدرولوژیک SWAT  استفاده می­نماید، هم­چنین در این سامانه الگوریتم ژنتیک به­عنوان یک روش بهینه­سازی استفاده شده است. این سامانه در حوزه آبخیز طالقان با مساحت حدود 940 کیلومتر مربع واقع در رشته کوه البرز مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای کاهش حداقل 10، 15، 20 و 25 درصد رواناب سطحی می­باید در 22، 35، 48 و 62 درصد از حوزه آبخیز طالقان عملیات بیولوژیک آبخیزداری انجام داد. هم­چنین حداکثر کاهش و افزایش رواناب پس از اجرای اقدامات پیشنهادی به­ترتیب در فصل بهار و تابستان روی داده است. مدیران با استفاده از این ابزار پشتیبان تصمیم­گیری قادرند بر اساس مقادیر هدف هیدرولوژیک گزینه­ بهینه اقدامات مدیریتی را انتخاب نمایند.